උපුටා ගැන්ම - ලංකාදීප 2008.10.21
අඩසියවසකටත් වැඩි කාලයක් පුරා ලෝක ආර්ථීකය නැමැති අධිවේගී දුම්රියෙහි නියමුවා ලෙස කටයුතු කරනු ලැබ ඇත්තේ ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදය (ඇ.එ.ජ.) හෙවත් ඹීA නමැති ජාතියයි. තමා ප්‍රගතිශීලීන් යැයි කියාගන්නා සමහර ජාතීනට හා පුද්ගලයනට නම් ඇ.එ.ජ.හි වන්නා වූ කුමන හෝ බිඳ වැටීමක ප්‍රවෘත්තියක් සංතෘෂ්ටිය දනවන කාරණයක් විය හැකිය. එසේ වුවත්, ආර්ථීක හා මූල්‍ය අංශයෙන් සලකා බලන විට පසුගිය අඩසියවසක කාලය තුළ ලෝක ආර්ථීකය මෙහෙය වීමෙහිලා ඇ.එ.ජ. විශාල කාර්ය භාරයක් ඉටු කරනු ලැබ ඇත. එසේම එරට ව්‍යවහාර මුදල වන එ.ජ. ඩොලරයට ජාත්‍යන්තර මුදලක් වශයෙන් පවතින පිළිගැනීම සහ එරට විසින් ජාත්‍යන්තරව කරනු ලැබ ඇති සෘජු හා මූල්‍ය ආයෝජන ප්‍රමාණය මැන බලන විට අනාගතයේදීත් ඇමෙරිකානු ජාතිකයන්ට ලෝක ආර්ථීකයේ හිමිවන තැනෙහි අඩුවක් නොවන බව ඉතා පැහැදිලි කරුණකි. මේ හේතුව නිසා ම ඇ.එ.ජ. දේශීය ආර්ථීකයෙහි ඇතිවන්නා වූ කුඩා කම්පනයක් වුවත් ලෝක ආර්ථීකය පුරා යම් හෝ බලපෑමක් මුදාහරිනු ලබන්නේ හරියට නිසල ජලයකට අත්හළ කුඩා ගල් කැටයකින් මතුවන හා පැතිරී යන දිය රැලි ස්වරූපයෙනි. මේ සම්බන්ධව සැලකිලිමත් වන ගවේශක විශ්වවිද්‍යාල ශිෂ්‍යයන්, පාසල් ගුරුවරුන් පමණක් නොව කාලීන සංවාද පිළිබඳව කුතුහලයෙන් පසුවන අසල්වාසී මහජනයා ද ලියුම්කරුගෙන් පසුගිය දිනක ඇසූ එක් වැදගත් ප්රශ්නයක් වූයේ, —ඇ.එ.ජ. වර්තමානයේ අත්විඳිනු ලබන මූල්‍ය අර්බුදයේ දුරස්ථ හා සමීපස්ථ හේතු සාධක මොනවාද? ඉන් › ලංකා ආර්ථීකයට ඇතිවිය හැකි අවාසි හෝ අත්කරගත හැකි වාසි මොනවාද?˜ යන්නයි. මෙවැනි කුඩා ලිපි තීරුවකින් මෙම ප්රශ්න දෙකටම එකවිට පිළිතුරු සැපයීමකට අවසරයක් ලැඛෙන්නේ නැත. එසේ හෙයින් මෙම ලිපියේ මූලික අරමුණ වන්නේ පළමු ප්‍රස්තුතය පමණක් තෝරාගෙන, එයට පිළිතුරු වශයෙන් ලියුම්කරු පොතපත ඇසුරින් එක්රැස් කරගත් තොරතුරු බිඳක් ඉදිරිපත් කිරීමයි.පළමුවෙන්ම අපි ඇ.එ.ජ. වර්තමානයේ මුහුණ දී ඇති මූල්‍ය අර්බුදයේ ස්වරූපය කෙටියෙන් හඳුනා ගැනීමකට උත්සාහ කරමු.
වර්ෂ 1792 සිට 2008 දක්වා වන සියවස් දෙකකට වැඩි කාල පරාසය තුළ ඇ.එ.ජ. මූල්‍ය අර්බුදයන්ද ඇතුළත්ව ආර්ථීක අර්බුද 17ට මුහුණ දී ඇත. වර්තමානයේ මුහුණ දී සිටින්නේ 18 වැන්නටයි. පසුගිය ආර්ථීක අර්බුද 17, බැංකු විශ්වාසය බිඳවැටීම් 7කින්, ආර්ථීක අවපාත 6කින් සහ ආර්ථීක පරිහානි 4කින් බැගින් සමන්විත වේ. මෙහි පළමු වැන්නෙන් අදහස් වන්නේ ආර්ථීකයක කටයුතු කරනු ලබන එක් ප්රධාන බැංකුවක්, කුමන හෝ හේතුසාධකයක් මත බංකොලොත් වීම මුල්කොටගන බැංකු පද්ධතියම කෙරහි මහජන විශ්වාසය බිඳවැටීමත් එහි ප්රතිඵලයක් ලෙස කාර්යක්ෂමව ක්‍රියාත්මක අවශේෂ බැංකුත් බිඳවැටීමකට යොමුවන සිද්ධි මාලාවයි. එවැනි විටකදී එක් අතකින් මහජනතාව තම බැංකු තැන්පතු බැංකු ක්රමයෙන් ඉවත් කර ගැනීමකට සූදානම්
අතර අනෙක් අතින් එම තැන්පතු ක්ෂ‚කව, පූර්ණව හා එකවිට මූල්‍යය කිරීමට බැංකු පද්ධතිය අපොහොසත් වනු ඇත. ආර්ථීක අවපාතය යන්නෙන් අදහස් වන්නේ ෆිස්කල් වර්ෂ කාර්තු (මාස තුනක) දෙකකදී හෝ ඊට වැඩි කාර්තු ගණනකදී නොකඩවා රටේ මුළු ජාතික නිෂ්පාදනයේ ඇතිවන පහත වැටීමක් හෝ මුළු නිමවුමේ සිදුවන සෘණ වර්ධනයයි. එහි ප්‍රතිඵලය ලෙස ඉහළ සේවා වියුක්ති අනුපාතයක් ආර්ථීකයෙන් වාර්තා වීමට පටන් ගනී. ආර්ථීක පරිහානියක් යන්නෙන් අදහස් කරනුයේ ඉහත කී එක් කාරණාවක් හෝ කාරණා දෙකම හේතුවෙන් හෝ ලෝක පරිමානයෙන් ඇතිවන අධිකතර සේවා වියුක්තිය, උද්ධමනය (භාණ්ඩ හා සේවාවන්හි පොදු මිල නොකඩවා ඉහළයාම) සහ දුප්පත්කම වැඩිවීම යන තත්ත්වයටයි. මෙයින් අපට එක් දෙයක් පැහැදිලිය. එනම්, ඇමෙරිකානුවන් විසින් 20 වන සියවස — ඇමෙරිකානුවන්ගේ සියවස˜ බවට පත්කරගෙන තිඛෙන්නේ ආවාට ගියාට වැඩ කරමින් නොව සම්මා සතියෙන් සිට ඉහතින් කී සියලූ අර්බුද සාර්ථකව ජයගනිමින් බවයි. මෙම ලිපියට පසුබිම සපයනු ලබන තවත් එක් කාරණාවක් සඳහන් කිරීම උචිත යැයි සිතමි.
අප කවුරුත් දන්නා ආකාරයට බැංකු කර්මාන්තයේ යෙදවුම් වන්නේ මහජනතාවගේ තැන්පතුය.තැන්පතු වනාහී පොලිය නමැති ගෙවීම කරමින් කෙටි කලකට තමාට රිසිසේ භාවිත කිරීම සඳහා පවරාගත් අන් අයගේ ඉතිරි කිරීම්ය. බැංකු හෝ වෙනත් මූල්‍ය ආයතනයක් ලාභ උපයන්නේ මෙම අනුනට හිමිකම ඇති ඉතිරි කිරීම් නැමති යෙදවුම, මුලදී තීරණය කරගත් පොලියකට හා කාලයකට වෙනත් තෙවන පාර්ශ්වයකට ණය ලෙස පැවරීමෙනි. යම් තැනක, ණයකරුවන් තම ණය විශාල වශයෙන් නොගෙවා පැහැර හරින්නේ නම් අදාළ බැංකුව කෙතරම් ස්ථාපිත හා විශාල එකක් වුවද පාඩු ලැබීම හෝ බංකොලොත් වීම අනිවාර්ය වනවා පමණක් නොව තැන්පතුකරුවන්ගෙන් බේරීමක් වන්නේ ද නැත. ඇ.එ.ජ. ලොව සුපිරි බලවතා ලෙස ජගත් මූල්‍ය ක්‍රමය කළමනාකරණය සඳහා සුදුසුකම් ලබා සිටියත් එරට වර්තමානයේ අත්විඳින මූල්‍ය අර්බුදයේ ආසන්නතම හේතුව වී තිඛෙන්නේද මෙවැනි සරළ සංසිද්ධියකි.
එනම්, නිවාස සඳහා වූ උකස් ණය වෙළෙඳ පොළෙන් බැංකු ණය ආපසු නොගෙවීමේ ඉහළ අනුපාතිකයක් (්‍යසටයැර ාැේමකඑ ර්එැ) වාර්තාවීමයි.වර්තමාන ඇ.එ.ජ. මූල්‍ය අංශයේ බිඳවැටීම වනාහි ඉතා සංකීර්ණ වූ දුරස්ථ සාධක ගණනාවක ප්රතිඵලයක් වුවත් එහි ආසන්නතම සාධකය බවට විචාරකයන් පෙන්වා දෙන්නේ එරට විශාලතම උකස් හා ආයෝජන බැංකු හා මූල්‍ය ආයතන ගණනාවක් 2008 වර්ෂයේ මැදභාගයේ සිට එකපිට එක තම බංකොලොත්භාවය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමයි. උදාහරණ වශයෙන් ජුලි 11 වැනි දින එරට විශාලතම උකස් හා ආයෝජන බැංකුවක් වන ඉන්ඩිමැක් බැංකුවෙහි (ෂබාහඵ්ජඊ්බන) අර්බුදය විසඳීමේ පියවරක් වශයෙන් එහි මුළු #20;ත්කම් ඇමෙරිකානු සංචිත බැංකුවේ (ඇමෙරිකාවේ මහ බැංකුව) නියාමන අංශය මගින් පවරාගනු ලබයි. එසේම ලේමන් බ්‍රදර්ස් (ඛැයප්බඊරදඑයැරි) නැමැති විශාල මූල්‍ය ආයතනයට තම වත්කම් අලෙවි කොට ව්‍යාපාර කටයුතු ඈවර කිරීමට අවශ්‍ය විය. එහෙත් එය අලෙවි කිරීමට කෙනෙකු හෝ ආයතනයක් සොයා ගැනීමට නොහැකිවීම මත සැප්තැම්බර් 13 වැනි දින තම බංකොලොත්භාවය ප්‍රකාශයට පත්කරන ලදී. තව ද ඊට පසුදින එනම් සැප්තැම්බර් 14 වැනි දින මිරයිල් ලින්ච් (ඵැරරසකක ඛහබජය) නම්ලත් ආයතනය මිල දී ගැනීමට බෑන්ක් ඔෆ් ඇමෙරිකන් එකඟතාව පළ කරන ලදී. එදිනම Aෂඨ නමැති රක්ෂණ සමාගම තම මූල්‍ය අර්බුදය සමනය කර ගැනීම් වස් ඩොලර් බිලියන 85ක ණය අරමුදලක් ඇ.එ.ජ. මහ බැංකුවෙන් ඉල්ලූම් කරන ලදී. මීට අමතරව සැප්තැම්බර් 15 වැනි දින ඉහත කී ලේමන් බ්‍රදර්ස් කඩා වැටීමෙන් ඔවුනට වූ කම්පනය සමනය කර ගැනීම අරභයා තවත් බැංකු 10ක් එකතු වී ඩොලර් බිලියන 70ක ක්ෂ‚ක ආපදා අරමුදලක් පිහිටුවා ගන්නා ලදී. ඉතා වැදගත්කොට සඳහන් කළහොත් ඇමෙරිකානු බැංකු ඉතිහාසයේ දැවැන්තම බැංකු කඩා වැටීම සනිටුහන් කරමින් සැප්තැම්බර් 25 දින වොෂින්ටන් මියුචුවල් (උ්ියසබටඑදබ ඵමඑම්ක) නම් බැංකුවේ බැංකු වත්කම් ෙජ්.පී. මෝගන් (න‍ඡ ඵදරට්බ) විසින් මිල දී ගැනීමට එකඟතාව පළ කරන ලදී. ඇ.එ.ජ.යේ සිදුවෙමින් යන මෙම අති දැවැන්ත කඩා වැටීම සමනය කිරීම් වස් ජනාධිපති ජෝර්ජ් ඩබ්ලිව්. බුෂ් විසින් ඩොලර් බිලියන 700ක් රාජ්‍ය භාණ්ඩාගාරයෙන් ඉල්ලූම් කරමින් පත්‍රිකාවක් එරට මන්ත්‍රී මණ්ඩලයට ඉදිරිපත් කරනු ලැබුවත් සැප්තැම්බර් 29 වැනි දින වැඩි ඡන්දයෙන් එය පරාජයට පත් කරන ලදී. ඇ.එ.ජ. මූල්‍ය අර්බුදයේ වර්තමාන ස්වරූපය මෙයයි. ඇ.එ.ජ. මූල්‍ය අර්බුදයේ වර්තමාන ස්වරූපය කෙටියෙන් හඳුනාගත් අපි මීළඟට මෙම අර්බුදයට හේතු විස්තර කිරීමකට හැරෙමු. මෙවැනි අර්බුදයක් කාලාන්තරයක් තුළ ඇති දැඩි වූ විවිධ වූ හා සංකීර්ණ වූ කාරණා ගණනාවක සමුචිත ප්රතිඵලයක් මිස එක් කාරණාවක හෝ එක් දිනක ඇති වූ සිද්ධියක ක්ෂ‚ක ප්රතිඵලයක් නොවේ. දුරස්ථ වශයෙන් බැලූවහොත් විදේශ විනිමයට සාපේක්ෂව එක්සත් ජනපද ඩොලරය අවප්‍රමාණය වීම යම් තරමකට වර්තමාන අර්බුදයට ඉන්ධන සපයා ඇත. පසුගිය කාලයේ සිදුවූ ඩොලරයේ අවප්‍රමාණයට මූලික හේතු දෙකක් බලපා තිබේ. ඉන් පළමු වැන්න නම් ලෝක වෙළෙඳ පොළෙහි ඛ‚ජ තෙල් මිල සහ ආහාර මිල ඉහළයාම හා බැඳුණු ඉහළ උද්ධමනය හා ඉහළ සේවා වියුක්තියයි. දෙවැන්න නම් ඇ.එ.ජ.යේ විද්‍යමාන වූ ආර්ථීක අවපාතයක් පිළිබඳ විද්වතුන්ගේ ප්‍රකාශ කළ විවිධ මත ප්‍රකාශනයන්ය. එහෙත් මූල්‍ය අර්බුදයට සමීපස්ථව බලපා තිඛෙන්නේ ඇ.එ.ජ.යේ නිවාස වෙළෙඳ පොළ නිකුත් කළ මිල සංඥාවන්ට එරට ආයෝජකයන් සහ ගෘහස්ථයන් දැක්වූ වැරදි ප්‍රතිචාරයන්ය. එම කාරණා අතුරින්
(1) උකස් ණය මත නිවාස මිලදී ගත් නිවාස හිමියන් ඔවුනගේ ණය වාරික නොගෙවා හැරීම,
(2) ණය දෙනුවන් සහ ගනුවන් යන දෙපාර්ශ්වයේම #20;ැරදිසහගත වූඅගය විනිශ්චයයන් හා සමපේක්ෂණයන්,
(3) නිවාස වෙළෙඳපොළ උත්පාත සමයේ බිහිකළ අධිකතර නිවාස සැපයුම,
(4) නිවාස ණය මත අනුගමනය කරන ලද ඉහළ අවදානම් සහිත ණය ක්‍රම සහ
(5) රජයේ දුර්වල මූල්‍ය ප්‍රතිපත්තිය සහ ලිහිල් මූල්‍ය නීති
යනාදිය මෙම අර්බුදයට ඉතා වැදගත් ආකාරයෙන් දායකත්වය සැපයූ ඒවා වේ. 1990 ගණන් වන විටත් ඇ.එ.ජ.යේ නිවාස හිමිකම පැවැතියේ 64% තරම් පහත් අනුපාතිකයකය. මෙය නිවැරදි කිරීම අරභයා ඹී රජය නිවාස වෙළෙඳ පොළට ප්‍රවර්ධන ප්‍රතිපත්ති මාලාවක් හඳුන්වා දෙනු ලැබීය. මේත් සමගම වෙළෙඳ පාළෙහි නිවාස සඳහා විශාල ඉල්ලූමක් ජනිත වූ අතර නිවාස සඳහා වූ වෙළෙඳ පොළේ මිල රොකට් වේගයෙන් ඉහළ ගියේය. මෙම තත්ත්වය ඇමෙරිකානු නිවාස උත්පාතය හෙවත් නිවාස බුබ්බුලය ලෙස හඳුන්වයි. මෙයට සමකාලයේදී ම ඇමෙරිකානු ණය වෙළෙඳ පොළෙහි සැලකියයුතු තරමේ ණය අරමුදල් අතිරික්තයක් ද පැවැතු‚. එම අතිරික්තය මුල් අවස්ථාවේදී ඉතා පහසුවෙන් සහ ලාභදායීව නිවාස ඉදිකිරීම ක්ෂේත්‍රයෙහි යොදවනවා දැකිය හැකි විය. එහෙත් මෙම නිවාස ණය යොදා ඉදිකළ නිවාසවලින් 40%කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඉදිවූයේ පදිංචි අරමු‚න් නොව ආයෝජන අරමුණෙනි. මෙවැනි තත්ත්වයක් ඇතිවීමටද ඇමෙරිකාවේදී හේතු පැවැතු‚. එනම් පදිංචිය සඳහා නිවාස ඉල්ලූම්කරුවන් බොහොමයක්, ඔවුනගේ ආදායම් මට්ටමෙන්, රැකියාවෙන්, ඇපසුරකුම් හෝ වත්කම් හිමික මෙන් සහ ණය පැටිකිරියෙන් බැංකු ණයක් සඳහා සුදුස්සන් නොවී සිටියහ.
මේ අනුව ඇමෙරිකාවේදී නිවාස වෙළෙඳ පොළ ක්‍රියාත්මක වී තිඛෙන්නේ තුන් කට්ටුවක සහභාගිත්වයෙනි. එනම්, බැංකු ණයට සුදුසුකම්ලත් ආයතන හෝ පුද්ගලයන් විසින් ප්‍රාථමික උකස් ණය වෙළෙඳ පොළෙන් (ඡරසපැ ඵදරඑට්ටැ) පළමුව ණය ලබාගෙන නිවාස ගොඩනැගීම්හි ආයෝජනය කරනු ලැබූ අතර දෙවනුව එම නිවාස අනුප්‍රථමක උකස් වෙළෙඳ පොළක (ීමඉචරසපැ ඵදරඑට්ටැ) බැංකු ණයකට නුසුදුසු ආර්ථීක ඒකකවලට උකස් ණය පදනමින් අලෙවි කරනු ලැබීය. මෙම අනුප්‍රථමක උකස් වෙළෙඳ පොළෙහි අනුගමනය කරනු ලැබ ඇති ණය ක්‍රමයන්ද (ඛද්බ ඡරදාමජඑි) ඕනෑවටත් වඩා නව්‍ය හා නම්‍ය ඒවා වූ අතර දැඩි අවදානම් ඒවා ද විය. උදාහරණ වශයෙන් එක් ණය ක්‍රමයක් නම්කොට තිඛෙන්නේ —ආදායම හෝ රැකියාව හෝ වත්කම නොසළකා දෙන ණය˜ (භද සබජදපැල භද වදඉ්බා භද Aිිැඑි ඛද්බ) වශයෙනි. මෙම ණය ක්‍රමයම ඇමෙරිකාවේදී —නින්ජා ණය˜ (භසබව් ඛද්බ) ලෙස නම් කරනු ලැබ ඇත. තවත් ණය ක්‍රමයක් වී ඇත්තේ —ගැළපිය හැකි අනුපාතික උකස් ණය ක්‍රමයයි (Aඍඵ). මෙම ක්‍රමය යටතේ ආරම්භක කාලච්ඡේදවලදී නිවාස හිමියා විසින් ගෙවිය යුතු වන්නේ ණයට අදාළ පොලී ප්‍රමාණය පම‚. —වරධෑය ගෙවීම් ණය˜ (ඡ්හපැබඑ ධචඑසදබ) යන්න අනුප්‍රථමක උකස් වෙළෙඳ පොළෙහි ක්‍රියාත්මක වෙනත් ආකාර වූ ණය ක්‍රමයෙකි. මෙම ණය ක්‍රමයේදී නිවාස හිමියාට තමා කැමැති ආකාරයේ විවිධ වටිනාකම් ණය වාරික ලෙස ගෙවිය හැකිය. එහෙත් #05;ොගෙවන පොලී ප්‍රමාණයන් දෙනු ලැබූ මුළු ණය මුදලට එකතු වේ. මෙම සියලූම නව්‍ය ණය ක්‍රම නිවාස ණය ගැතියන් ණය ආපසු ගෙවීමෙහි අධෛර්යමත් කරවන සුළු ඒවා වු‚. කෙසේ නමුත් 2000 දශකයේ දෙවන භාගය ආරම්භ වන්නේ ඇමරිකාවේ නිවාස බුබ්බුලය (උත්පාතය) පිපිරීයාමේ හේතු සාධකද කරපින්නා ගෙනය.
උදාහරණ වහයෙන් 2008 ජනවාරි මාසය තුළ ඉතිහාසයේ ප්‍රථම වතාවට ලෝක ඛ‚ජ තෙල් බැරලයක මිල ඩොලර් 100 ඉක්ම වූ අතර ජූලි මාසයේ දී එහි උපරිම මිල වන බැරලයට ඩොලර් 147 ලෙසට නියම විය. මෙහි ප්රතිඵලයක් ලෙෂ ලෝකයේ අන් රටවල මෙන් ම ඇමෙරිකාවේ ද ඉහළ උද්ධමනයක් ඇති වූ අතර ඒ හේතු කොටගෙන පාරිභෝගික වියදම් ඉහළ ගියේය. අනෙක් අතට එහි ප්‍රධානතම කර්මාන්තයන් වන වානේ කර්මාන්තයේදීත් තඹ කර්මාන්තයේදීත් බහුලව භාවිත කරනු ලබන රසායනික යෙදවුම්හි (ීමකමෙරසජ Aජසා) මිල එක් වර්ෂයක් තුළ හය ගුණයකින් වැඩි වී එම කර්මාන්තයන්හි නිමවුම් ඒකක පිරිවැය ඉහළ ගියේය.
මහා පරිමාණ බැර කර්මාන්ත අංශයේ ඇති වූ මෙම පීඩනය සමනය කරගනු ලැබුයේ ශ්‍රම සේවා නියුක්තිය කප්පාදු කිරීමෙනි. එම ප්‍රතිපත්තියේ අවසාන ඵලය වූයේ ඉහළ සේවා වියුක්තියක් රටෙහි ස්ථාපිත වීමයි. උදාහරණ වශයෙන් ඇ.එ.ජ.යේ කම්කරු දෙපාර්තමේන්තුව නිකුත් කර ඇති සංඛ්‍යා ලේඛනවලට අනුව 2008 අගෝස්තු මාසය තුළ පමණක් සැපයුම් කළ හැකිව තිබූ රැකියා 84,000ක් කපාහැර තිබේ. එසේම මෙම වසරේ ජනවාරි සිට අගෝස්තු දක්වා කාලය තුළ ඇමෙරිකාවේ රැකියා අහිමි වූ සංඛ්‍යාව පුද්ගලයින් 605,000 ලෙස ගණනය කොට තිබේ. මෙම ආර්ථීක අවපාතමය ලක්ෂණ හේතුකොටගෙන ඇමෙරිකානු නිවාස හා ඉඩම් වැනි දේපල වෙළෙඳ පොළ හැකිලීමකට භාජන විය. කෙටියෙන් කිවහොත් නිවාස සඳහා වන ඉල්ලූම ශීඝ්‍රයෙන් පහත වැටු‚.නිවාස උත්පාතයේදී ඉදිකළ නිවාස තොගගත විය. හෙවත් අධිකතර සැපයුමක් පෙන්නුම් කළේය. මෙම අධිකතර නිවාස සැපයුම ඇමෙරිකානු දේපල වෙළෙඳ පොළෙහි නිවාස මිල කිසිවෙකුත් අපේක්ෂා නොකළ ආකාරයට දිගින් දිගටම පහළයාමකට හේතු වූ අතර එරට නිවාස බුබ්බුලයේ පිපිරීමට ද හේතු සාධක විය.
මිල පහත වැටීමේ තරම කොතෙක්ද යත් නිවාසයක් සඳහා වෙළෙඳපොළහි නියමවන විකුණුම් මිල එම නිවසෙහි උකස් වටිනාකමටත් වඩා ඛෙහෙවින් පහත් අගයක් විය. මෙම තත්ත්වය තුළ ප්‍රථමක උකස් වෙළෙඳ පොළෙහි ණය කරුවන් හෙවත් නිවාස ඉදිකිරීමෙහි මුදල් ආයෝජනය කළවුන් තම නිවාස පාඩුපිට අලෙවි කිරීමකට සූදානම් නොවු‚. එසේ හෙයින් ඔවුන් ගත් බැංකු ණය වාරික ගෙවීම ප්‍රමාද කිරීම හෝ නොගෙවා හැරීම දෙසට යොමු විය. ඔවුන් දැඩි මුදල් හිඟයකින් පෙළු‚. මේ නිසා උකස් හා ආයෝජන බැංකුවල ණය ආපසු අයවීමේ ප්‍රතිශතය නොකඩවා පහත වැටු‚. උකස්කර නිවාස වෙළෙඳ පොළේ මිල උකස් වටිනාකමටත් වඩා පහත් නිසාත් ඉල්ලූමක් නොමැති නිසාත් බැංකු එම උකස් නිවාස ප#20;රා ගැනීමකටද යොමු නොවීය. අනෙක් අතට අනුප්‍රථමක වෙළෙඳ පොළෙන් නිවාස මිලදී ගත් අයගෙන් 40% දෙනා බැංකු ණයක් සඳහා නුසුදුසු ලේඛනයට ඇතුළත් වූ අයයි. සුදුසු අය මත වූවත් බැංකු උකස් පිරිවැයට වඩා වැඩි උකස් පිරිවැයක් පටවා තිබු‚. බ්‍රෝකර් ගාස්තු ණය රක්ෂණ වාරික වැනි අමතර ගාස්තු ඔවුනගේ නිවාස උකස් ණයට එකතු වී තිබු‚. මේ නිසා බොහෝ උකස් ණය නිවාස හිමියන් උකස් වාරික නොගෙවා නිවාස අතහැර යාමට පුරුදු විය. මෙම ක්‍රියාදාමයෙහි අවසාන ප්‍රතිඵලය වූයේ උකස් හා ආයෝජන බැංකු ක්ෂේත්‍රයේ ණය ආපසු අය වීමේ අනුපාතිකය අසාමාන්‍ය ලෙස අඩුවීමත්, ඒවායෙහි ද්‍රවශීලතාව අඩුවීමත් අවසාන වශයෙන් බංකොලොත් භාවයට පත්වීමත්ය. මේ අනුව ඇ.එ.ජ. වර්තමාන මූල්‍ය අර්බුදයේ ප්‍රතිසන්ධීය කර්මය වූයේ නිවාස ණය වැනි දැඩි අවදානම් සහිත ණය බැංකු ණය සඳහා නුසුදුසු දැඩි අවදානම් සහිත පුද්ගලයින්ට ලබාදීමේ අවිචාර ණය ප්‍රතිපත්තියයි.කෙසේ නමුත් ඇ.එ.ජ.යේ වර්තමාන මූල්‍ය අර්බුදයේ ස්වරූපය හේතු සහ එය වැළැක්වීමට ගනු ලබන පියවර එරට ජනාධිපතජෝර්ජ් ඩබ්ලිව්. බුෂ් ඉතා චතුර ලෙස ඔහුගේ මවු බසින් වාක්‍යය කිහිපයකට සාරාංශ කොට තිබුණේ පහත සඳහන් ආකාරයටය. ,ධබජැ එයසි ජරසිසි සි රුිදකඩැාල එයැරු අසකක ඉැ එසපැ එද මචා්එැ දමර සෙබ්බජස්ක රුටමක්එදරහ ීඑරමජඑමරුග ධමර 21ිඑ ජැබඑමරහ ටකදඉ්ක ැජදබදපහ රුප්සබි රුටමක්එැා ක්රටැකහ ඉහ දමඑා්එැා 20එය ජැබඑමරහ ක්අිග ඍැජැබඑකහල ඇ.ඩැ ිැැබ යදඅ දබැ ජදපච්බහ ජ්බ ටරදඅ ිද ක්රටැ එය්එ සඑි ේසකමරු න‍ැදච්ර්ාසසzැි එයැ ැබඑසරු සෙබ්බජස්ක ිහිඑැප, (මෙම අර්බුදය විසඳූ වහාම අප එක් දෙයක් කළ යුතුව ඇත. එනම් අපේ මූල්‍ය නීතිය හා නියාමන විධි යාවත්කාලීන කිරීමයි.
අප 21 වන සියවසට අයත් ගෝලීයකරණ ආර්ථීකයක හිමිකරුවන් වුවත් එය විශාල වශයෙන් නියාමනය වන්නේ යල්පැනගිය 20 වන සියවසේ නීතිවලිනි. එම තත්ත්වය තුළ එක් ව්‍යාපාරික ආයතනයක් එයට හැකි තරම් වර්ධනය වන්නේ කෙසේද යන්නත් එම එක් ආයතනයක් බිඳවැටුණු විට එහි අයහපත මුළු ආර්ථීකය පුරා රැලස්වරූපයෙන් පැතිරී යන්නේ කෙසේද? යන්නත් මෑතකදී අපි හොඳින් දුටුවෙමු˜ ජනාධිපති බුෂ්ගේ මෙම ප්‍රකාශය අද වනවිට වඩාත් ගැළපෙන්නේ ඇමෙරිකාවට නොව අපේ රට › ලංකාවටය. එහෙත් දරුණුතම ඛේදවාචකය වන්නේ මෙරට කරවනවුන් සහ උන්වටා ඉන්නවුන් බුරුතුපිටින් රට සවාරියේ යෙදුනත් ලෝක ආර්ථීක සංසිද්ධි හෝ ඒවායින් උගත හැකි පාඩම් මෙරට හැදීම උදෙසා ආදර්ශයට නොගැනීමයි.
